Anna Dymna

Anna Dymna
Anna Dymna z Nagrodą im. Andrzeja Bączkowskiego, 2007.
Data i miejsce urodzenia	20 lipca 1951 Legnica
Zawód	aktorka
Odznaczenia

Anna Dymna z domu Dziadyk (ur. 20 lipca 1951 w Legnicy) – polska aktorka teatralna i filmowa.

Założycielka i prezes Fundacji "Mimo Wszystko", członkini Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu oraz Rady Programowej Radia RMF Classic. Jest matką chrzestną sztandaru 2. Korpusu Zmechanizowanego im. Władysława Andersa, pomysłodawczynią Ogólnopolskiego Przeglądu Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób Niepełnosprawnych "Albertiana" oraz Festiwalu Zaczarowanej Piosenki im. Marka Grechuty dla uzdolnionych wokalnie osób niepełnosprawnych.

Życiorys [edytuj]

Ukończyła VII Liceum Ogólnokształcące im. Zofii Nałkowskiej w Krakowie przy ul. Skarbińskiego 5.

Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Od 1990 jest wykładowczynią na tej uczelni. Od 1973 związana z krakowskim Starym Teatrem. Zadebiutowała w 1969 w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w roli Isi i Chochoła w Weselu Stanisława Wyspiańskiego (reż. Lidia Zamkow).

Jeszcze w trakcie studiów została żoną Wiesława Dymnego. Po jego tragicznej śmierci (12 lutego 1978) ponownie wyszła za mąż za Zbigniewa Szotę (syn Michał, ur. 1985), a potem za Krzysztofa Orzechowskiego.

Dymna często podkreśla wielki wpływ jaki wywarła na nią barwna osobowość jej pierwszego męża. Z okazji poświęconego mu programu telewizyjnego w 20. rocznicę śmierci poprosiła ulubiony zespół swojego syna, Big Cyc, o napisanie trzech piosenek do jego tekstów (Mam to w nosie, Łazik z Tormesu i Wszyscy święci). Dzięki udostępnionej przez nią twórczości Wiesława Dymnego (po części wcześniej nie publikowanej) grupa nagrała album Wszyscy święci, w całości oparty na jego tekstach.

Działalność charytatywna [edytuj]

W społeczne działania na rzecz ludzi potrzebujących wsparcia Anna Dymna angażowała się na długo przed założeniem własnej Fundacji. Prócz niesienia pomocy indywidualnej, uczestniczyła m.in. w kwestach Obywatelskiego Komitetu Ratowania Krakowa, akcjach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Stowarzyszenia „Wielkie Serce”, Fundacji „Mam Marzenie”, Fundacji „Nuta Nadziei” i Fundacji „Akogo”. Od 2006 roku jest ambasadorem Stowarzyszenia Debra Polska „Kruchy Dotyk” skupiającego osoby cierpiące na Epidermolysis Bullosa.

Anna Dymna wraz z niepełnosprawnym Januszem Świtajem

W 1999 rozpoczęła współpracę z Fundacją im. Brata Alberta i jej prezesem ks. Tadeuszem Isakowiczem-Zaleskim, pomagając m.in. przy realizacjach inscenizacji Teatrzyku „Radwanek”, którego aktorami są osoby niepełnosprawne intelektualnie, mieszkańcy schroniska w podkrakowskich w Radwanowicach. Od tamtej pory, poświęcając swój prywatny czas, reżyseruje i pisze scenariusze do wszystkich przedstawień „Radwanka”. W 2001 roku była także pomysłodawczynią Ogólnopolskiego Festiwalu Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób Niepełnosprawnych „Albertiana”, którego coroczny finał – dzięki staraniom aktorki - ma miejsce na Dużej Scenie Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie. Autorem słów Hymnu „Albertiany” jest Czesław Miłosz, muzyki - Abel Korzeniowski. Podczas ceremonii otwarcia uroczystej gali, kiedy w Teatrze Słowackiego unosi się Kurtyna Siemiradzkiego, wykonuje go Chór Młodej Filharmonii Krakowskiej pod dyrekcją Rafała Marchewczyka.

We wrześniu 2003 roku założyła w Krakowie Fundację "Mimo Wszystko", funkcję jej prezesa od początku sprawując społecznie. Pierwotnym celem Fundacji było utrzymywanie Warsztatów Terapii Artystycznej i opieka nad ich 26 podopiecznymi, niepełnosprawnymi intelektualnie mieszkańcami Schroniska im. Brata Alberta w podkrakowskich Radwanowicach, którzy, na mocy zmiany przepisów prawnych, utracili prawo do korzystania z Warsztatów Terapii Zajęciowej finansowanych przez budżet państwa.

Obecnie Fundacja Anny Dymnej „Mimo Wszystko” pomaga wielu osobom chorym i niepełnosprawnym w całej Polsce, a także koordynuje pracę wolontariuszy. Organizuje również Festiwal Zaczarowanej Piosenki im. Marka Grechuty, Ogólnopolskie Dni Integracji „Zwyciężać mimo wszystko” oraz Ogólnopolski Festiwal Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób Niepełnosprawnych „Albertiana”. Ponadto Fundacja buduje dwa nowoczesne ośrodki rehabilitacyjno-terapeutyczne: „Spotkajmy się” w nadbałtyckim Lubiatowie i „Dolinę Słońca” w podkrakowskich Radwanowicach.

Działalność Fundacji Anny Dymnej „Mimo Wszystko”, która posiada status organizacji pożytku publicznego, została uhonorowana: Dyplomem Benemerenti (wyróżnienie Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego), Pro Infantis Bono (nagroda Rzecznika Praw Dziecka RP), „Lodołamaczem 2007” (nagrodą Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych) oraz tytułem „Sukces Roku 2007 w Ochronie Zdrowia – Liderzy Medycyny” (nagroda Miesięcznika „Menedżer Zdrowia").

Od 5 maja 2009 reklamuje bransoletkę "powiedz TAK transplantologii".

Salon Poezji [edytuj]

W 2002 zainicjowała odbywający się w niedzielne przedpołudnia Krakowski Salon Poezji w Teatrze im. Juliusza Słowackiego, który prowadzi wraz z Józefem Opalskim, Bronisławem Majem oraz swoim mężem Krzysztofem Orzechowskim, dyrektorem teatru. Salon ma oddziały w Bytomiu, Czechowicach-Dziedzicach, Częstochowie, Nowym Targu, Gdańsku, Gliwicach, Komorowie, Opolu, Świdnicy, Tarnowie, Tczewie Szczecinie oraz Tychach.

Krakowski Salon Poezji został uhonorowany nagrodą literacką Nike za najciekawszą działalność kulturalną w regionie w 2003.

"Anna Dymna - Spotkajmy się" [edytuj]

Od 2003 roku (był to Europejski Rok Osób Niepełnosprawnych), na antenie TVP2, aktorka prowadzi cykliczny program "Anna Dymna — Spotkajmy się". Porusza w nim tematy miłości, akceptacji, samotności, szczęścia, wiary i nadziei. Gośćmi audycji są osoby niepełnosprawne oraz ciężko chore.

Program był dwukrotnie nominowany do Nagrody im. Andrzeja Wojciechowskiego, przyznawanej za materiały dziennikarskie, które wpływają na życie Polaków.

Wybrane role [edytuj]

Teatr [edytuj]

• 1970: Kasia w Król Mięsopust J. M. Rymkiewicza, reż. B. Hussakowski (debiut jako studentka PWST).
• 1973: Dziewczyna w Dziady A. Mickiewicza, reż. K. Swinarski
• 1974: Kora, Małgorzata w Noc listopadowa S. Wyspiańskiego, reż. A. Wajda
• 1974: Lorchen w Pierwszy dzień wolności L. Kruczkowskiego, reż. M. Okopiński
• 1975: Ania w Wiśniowy sad A. Czechowa, reż. J. Jarocki
• 1976: Sylwia w Małe kroki, wielkie kroki M. Karpińskiego, reż. M. Karpiński
• 1976: Anna w Warszawianka S. Wyspiańskiego, reż. H. Tomaszewski
• 1977: Zosia w Wesele S. Wyspiańskiego, reż. i scen. J. Grzegorzewski
• 1979: Diana w Queen Mary Ch. Dyera, reż. J. Bińczycki
• 1979: Nina Zarieczna w Dziesięć portretów z czajką w tle A. Czechowa, reż. J. Grzegorzewski
• 1982: Jedna z postaci w Chórze Kobiet z Canterbury w Mord w katedrze T. S. Eliota, reż. J. Jarocki
• 1982: Maria Derkum w Zwierzenia clowna H. Bölla, reż. M.Grąbka
• 1982: Elektra w Oresteia Aischylosa, reż. Z. Hübner
• 1984: Elżbieta de Valois w Don Carlos F. Schillera, reż. L. Adamik
• 1985: Świntusia Macabrescu w Gyubal Wahazar S. I. Witkiewicza, reż. R. Próchnicka
• 1986: Słodka Dziewuszka w Korowód A. Schnitzlera, reż. M. Grąbka
• 1986: Podstolina w Zemsta A. Fredry, reż. A. Wajda
• 1987: Wiera w Dzwony G. Mamlina, reż. S. Nosowicz
• 1987: Adela w Republika marzeń B. Schulza, reż R. Zioło
• 1988: Anna Wojnicew w Płatonow A. Czechowa, reż. F. Bajon
• 1991: Pani w Do Damaszku A. Strindberga, reż. K. Babicki
• 1991: Gospodyni w Wesele S. Wyspiańskiego, reż. A. Wajda
• 1991: Praskowia w Śmierć Iwana Iljicza L. Tołstoja, reż. J. Grzegorzewski
• 1992: Hipolita w Sen nocy letniej W. Shakespeare’a, reż R. Zioło
• 1992: Matka w Tak zwana ludzkość w obłędzie S. I. Witkiewicza, reż. J. Grzegorzewski
• 1993: Peanut Coe w Zatrute pióro R. Harwooda, reż. K. Orzechowski
• 1994: Matriona Wasiljewna Czelcowa w Miłość na Krymie S. Mrożka, reż. M. Wojtyszko
• 1995: Pątniczka Agapia w Reformator M. Kulisza, reż. R. Zioło
• 1995: Krystyna w Wznowienie;; M. Wojtyszko, reż. M. Wojtyszko
• 1998: Aneta w Słomkowy kapelusz E. Labiche’a, reż. A. Wajda
• 1999: Katia w Tomasz Mann J. Łukosza, reż. K. Orzechowski.
• 2000: Madame de Montreuil w Markiza de Sade Y. Mishimy, reż. T. Bradecki
• 2000: Althea, Noc w Tryptyk wyspiański, reż. M. Fiedor
• 2000: Wanda w Spaghetti i miecz T. Różewicza, reż. K. Kutz
• 2001: Pani Dyndalska w Damy i huzary A. Fredry, reż. K. Kutz
• 2003: Baba w Pieszo S. Mrożka, reż. K. Kutz
• 2007: Klitajmestra w Oresteja Ajschylosa, reż. J. Klata
• 2008: Maria w Król umiera, czyli ceremonie E. Ionesco, reż. P. Cieplak
• 2009: Barbara Jeziorkowska, Sikorka, Postać w Obrazie w Trylogia wg H. Sienkiewicza, reż. J. Klata
• 2010: Serialowa matka Pawła Leszczyńskiego, Postać w filmie: Licencja na wychowanie

Film [edytuj]

• 2010: Lęk wysokości jako dr. Druch
• 2007: Odwróceni jako Mariola Żuk
• 2007: Miłość w przejściu podziemnym jako kobieta w złotych okularach
• 2006: S@motność w sieci jako matka Natalii
• 2006: Wieża jako psychoterapeutka
• 2005: Skazany na bluesa jako Polowa, matka Goli
• 2004: Nasza ulica jako matka Janka
• 2004: Pan Bruno
• 2003: Stara baśń – kiedy słońce było bogiem jako Matka Dziwy
• 2003: Bez końca jako mamusia
• 2003: Stara baśń – kiedy słońce było bogiem jako Jaga
• 2002: Wiedźmin jako Nenneke
• 2000: Duże zwierzę jako Maria Sawicka
• 1998: Jest taki człowiek...
• 1998: Siedlisko jako Marianna
• 1997: Boża podszewka jako Walunia
• 1995: Diabelska edukacja jako matka
• 1995: Pestka jako Teresa
• 1995: Dama kameliowa jako Prudencja Duvernoy
• 1994: Śmierć jak kromka chleba jako żona górnika
• 1994: O przemyślności kobiety niewiernej. Sześć opowieści z Boccaccia wziętych jako żona
• 1994: Panna z mokrą głową jako matka Zbyszka
• 1993: Tylko strach jako Katarzyna
• 1988: Schodami w górę, schodami w dół jako baronowa
• 1988: Mistrz i Małgorzata jako Małgorzata
• 1988: Pole niczyje jako Wityńska
• 1985: Osobisty pamiętnik grzesznika... przez niego samego spisany jako Dominika
• 1984: Rycerze i rabusie jako Konstancja Zgurska
• 1983: Wedle wyroków twoich.. jako Rachel
• 1983: Przeznaczenie jako Hanna P.
• 1983: Na odsiecz Wiedniowi jako Maria Kazimiera
• 1983: Ostrze na ostrze jako Konstancja Zgurska
• 1982: Dolina Issy jako Magdalena
• 1982: Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny jako Barbara Radziwiłłówna
• 1981: Znachor jako Maria Jolanta Wilczur
• 1980: Yvonne jako Yvonne
• 1980: Królowa Bona jako Barbara Radziwiłłówna
• 1978: Węgierska Rapsodia jako Hanna
• 1979: Do krwi ostatniej... jako Ania
• 1978: Wesela nie będzie jako Małgosia
• 1977: Okrągły tydzień jako smok
• 1977: Kombinator jako Liesel
• 1977: Pasja – jako Magdalena
• 1977: Kochaj albo rzuć jako Ania Pawlakówna
• 1976: Trędowata jako Melania Barska
• 1974: Karuzela jako Iwona
• 1974: Nie ma mocnych jako Ania Pawlakówna
• 1974: Janosik jako hrabianka Klarysa Horvath
• 1973: Sekret jako studentka Urszula
• 1973: Z życia nicponia
• 1973: Droga
• 1973: Przecież nic się nie stało
• 1973: Klucze jako Hanka
• 1971: 150 na godzinę jako Ania, dziewczyna Marcina
• 1971: Szerokiej drogi kochanie jako Gabrysia
• 1971: Diament radży jako córka dyktatora
• 1971: 5 i 1/2 bladego Józka jako Katarzyna
• 1971: Jak daleko stąd, jak blisko jako dziewczyna

Wyróżnienia i nagrody [edytuj]

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2004)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1989)
• Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" (2005)
• Order Uśmiechu (2002)
• Order Ecce Homo (2005)
• Medal Świętego Brata Alberta (2000)
• Medal świętego Jerzego (2006)
• Medal "Milito Pro Christo"^[1] (2007)
• Medal Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy (2007)

Nagrody artystyczne

• 1977 – nagroda przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za rolę Kory w Nocy Listopadowej S. Wyspiańskiego.
• 1979 – nagroda m. Krakowa w dziedzinie upowszechniania kultury - nagroda dla młodego, wyróżniającego się twórcy za osiągnięcia w teatrze i filmie.
• 1980 – XX Kaliskie Spotkania Teatralne - nagroda aktorska za rolę Niny Zariecznej w Dziesięciu portretach z czajką w tle wg A. Czechowa.
• 1983 – nagroda II stopnia Ministra Kultury i Sztuki
• 1983 - XXII Rzeszowskie Spotkania Teatralne - nagroda publiczności za najlepszą rolę kobiecą - Marii Derkum w Zwierzeniach clowna H. Bölla
• 1984 – tytuł „Gwiazda Filmowego Sezonu'83” na XIV LLF w Łagowie
• 1988 – XIV Opolskie Konfrontacje Teatralne - Klasyka Polska - nagroda aktorska za rolę Adeli w Republice marzeń B. Schulza.
• 1993 – nagroda wojewody krakowskiego w dziedzinie teatru.
• 1993 – XVIII Opolskie Konfrontacje Teatralne - Klasyka Polska - nagroda aktorska za rolę Gospodyni w Weselu S. Wyspiańskiego.
• 1994 – Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza za najlepszą kobiecą rolę sezonu (Podstoliny w spektaklu telewizyjnym Zemsty A. Fredry w reż. O. Lipińskiej i Molly Bowser z Palca Bożego w reż. T. Kotlarczyk)
• 1994 – tytuł „Człowiek Roku' 94” przyznany przez czytelników „Gazety Krakowskiej” za wspaniałe kreacje teatralne i filmowe, za wrażliwość i aktywny udział w akcjach charytatywnych
• 1995 – „Złota Kaczka” w kategorii: najlepsza polska aktorka; za rok 1994
• 1995 – tytuł „Prezydent Galerii Pięćdziesięciolecia” przyznany przez czytelników tygodnika „Przekrój”
• 1996 – XXXVI Kaliskie Spotkania Teatralne - nagroda aktorska za rolę Krystyny we Wznowieniu M. Wojtyszki.
• 1996 – „Złota Maska” - plebiscyt na najpopularniejszą krakowską aktorkę
• 1998 – „Złota Maska” - plebiscyt na najpopularniejszą krakowską aktorkę.
• 1999 – „Złota Maska” - plebiscyt na najpopularniejszą krakowską aktorkę.
• 2004 – „Superwiktor” (za całokształt pracy artystycznej)
• 2005 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis”
• 2007 – „Kobieta Roku 2006” miesięcznika „Twój Styl”

Nagrody za działalność społeczną

• 2000 – Tytuł „Krakowianka XX wieku"
• 2004 – Przyjaciel Integracji
• 2006 – Medal Województwa Małopolskiego
• 2006 – Odznaczenie „Zasłużonemu - Polskie Towarzystwo Lekarskie”
• 2006 – Nagroda im. Andrzeja Bączkowskiego
• 2007 – Dyplom Benemerenti
• 2007 – „Kobieta Roku 2006” miesięcznika „Twój Styl”
• 2008 – „Fenomen 2007” - nagroda tygodnika „Przekrój”
• 2008 – Tytuł „Ambasador Polskiej Pediatrii” (przyznawany przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego)
• 2009 – Nagroda Honorowa Rzecznika Praw Dziecka RP

Przypisy

Bibliografia [edytuj]